Genç Werther'in Acıları – J. W. Goethe

Bu kitap okumak istediğim kitaplar listesinde yıllarca bekledi. Bu hafta beni harekete geçiren olay, geçen hafta paylaştığım kitapta (Anna Karenina) Vronski’nin annesinin onun Anna aşkı için “Bu normal bir sevgi değil, Werthervari bir aşk.” sözü oldu. Nasılmış şu Werthervari aşk? Aşka düşmüş genç insanları intihara sürükleyen şu kitabın sırrı neymiş bir de ben bakayım dedim.

Başlarken kitabın içine girmekte biraz zorlandım diyebilirim. Werther’in gereksiz şairane tasvirlerini (çok duygusal bir çocuk) biraz sıkıcı buldum ve en başta ne nerede anlamakta zorlandım. Belki de bunun sebebi kitaptaki mektupların 1771 - 74 yıllarında yazılmış olmasıdır. İlerledikçe sevmeye başladım ve bir süre sonra Werther’in sevdiği kadın Lotte (bu kadının ilginç bir cazibesi var sanırım, çünkü ikisini tanıştırmadan önce Werther’e, “dikkat et âşık olma” uyarısı yaptılar) ile tanıştık. Werther bu genç kadının uzaklardaki –mükemmel diye tabir edilen dünya iyisi- nişanlısı gelene kadar onunla gezerek,  sohbet ederek mutlu oluyordu ve sanırım artık onsuz yapamayacağını düşünüyordu. Mükemmel nişanlı Albert döndüğünde Werther’in tabiri caizse sakinliği beni şaşırttı aslında, hatta Albert’le arkadaş oldular ve iyi de anlaştılar. Nasıl yani?

Ancak tahmin edileceği üzere bir süre sonra bu durum Werther için dayanılmaz bir hal alır. Lotte’yi unutmak için yaşadığı yeri terk edip yeni bir hayat kurmaya çalışır fakat koşullar onu tekrar muhteşem manzarası olan bu kırsal yerleşime geri getirir (Werther bu yeri öyle güzel tasvir eder ki hayal etmemek imkânsız. Hayatın başında bir hukukçu olan Werther’in aynı zamanda ressam olması aramızda bir bağ oluşturdu). Werther’in Lotte’yi sık sık ziyaret etmesi artık Albert’i de huzursuz etmeye başlar. Bu huzursuzluğu hisseden Lotte Werther’e kendisini ziyaret etmemesini ve artık görüşmemeleri gerektiğini söylemek zorunda kalınca Werther, onu göremezse artık hayatının bir anlamı olmayacağına kanaat getirip cüretkar bir karar alır.

Goethe yarattığı karakterin hakkını vermiş gerçekten. Sanatsal yönü kuvvetli olan Werther doğayı da bir sanatçı gibi görmektedir ve iflah olmaz bir romantiktir. Yazdığı mektuplar (günce gibi düşünebiliriz bu mektupları ya da aslında hiç kimseye gönderilmeyen mektuplar gibi) ve tasvirler gerçekten bir ressam gözüyle anlatılmıştır. Goethe bu romanı yazdığında Werther gibi çok gençmiş ve denir ki nişanlı bir bayana duyduğu karşılıksız aşk ve bir arkadaşının aşkı uğruna intihar etmesi bu romana ilham olmuş. Kitap basıldığında tüm Almanya’da çok beğenilmiş, Werther’i kendine örnek alan Alman gençleri aşkları uğruna intihar etmişler, onun kitapta anlatılan kıyafetlerini taklit etmişler (Ne insanlar var J). Her neyse, biraz karamsar da olsa okunmaya değer bir kitap olduğunu düşünüyorum, sağlıcakla.