Kelile ve Dimne - Beydeba

Çocukluğumda çocuk klasiklerinin temin edebildiğim kadarını okumuştum, tabi bunların arasında La Fontaine Masalları da vardı. Kısa kısa ibretlik olayların hayvanlara insani özellikler verilerek anlatılması (yeri gelmişken söyleyeyim teşhis sanatıdır bunun adı) çok ilgimi çekerdi ve bu kitabı defalarca okuduğumu, hatta yazdığım kompozisyonlarda sık sık alıntılar yaptığımı anımsıyorum. Üniversiteye hazırlanırken, bu fablların bir kısmının M.Ö. 1. yüzyılda Hindistan'da yaşayan Beydeba adında Brahman bir bilge tarafından yazıldığını öğrendim (La Fontaine bu fablları yazarken atıf yaptı mı bilmiyorum). Hikayeler esinlenilmiş olsa da, La Fontaine ve Beydeba'nın tarzları biraz farklı: La Fontaine şiirsel ve basit bir anlatımla çocukları hedeflese de, Beydeba'nın eseri danışmanlık yaptığı Hint hükümdarına iyi bir devlet adamı olabilmek için verdiği bilgece öğütleri içeriyor. Kelime ve Dimne'nin yazılış hikayesi net bilinmese de, Depşelem adındaki Hint hükümdarı zamanında anlatıldığı içerikten anlaşılmaktadır. Önsözde belirtildiğine göre, önceleri Beydeba'nın kendisini eleştirdiğini (nasihat vermek de denilebilir) duyan Depşelem onu ve öğrencilerini zindana attırmak istemiş ancak öfkesi geçince Beydeba'yı kendisine danışman olarak görevlendirmiş. Böylece ortaya özellikle devleti yöneten kişiye hitaben yazılmış on dört nasihat çıkmıştır. Kitap adını Kelile ve Dimne olan iki çakaldan almaktadır, Kelile ahlaklı iken Dimne hırslarına yenik düşmüş bir simgedir, ikisi arasındaki konuşmalar ve birbirlerine anlattıkları bilge masallar iç içe girmiş hikayelerden bir bütün oluşturmaktadır (Bin Bir Gece Masalları gibi).

Özgün eserin Sanskritçe olduğu sonrasında da Arapça ve Farsçaya tercüme edilerek buradan Avrupa dillerine tercüme edildiği tahmin edilmektedir. Her ne kadar iki çakalın masalları olsa da, aslında ben de hikayelerin her yaşa hitap ettiği kanısındayım ancak kitabı elimde gören herkesin yorumu "Bu çocuk kitabı değil mi?" oldu :). Şimdi okumaya fırsat bulmuş olmam bence hiç okumamaktan daha iyi arkadaşlar, okumak isteyen herkese tavsiye ederim.

"Sen Hindistan'ın en ünlü bilgesisin...Benim adıma bütün aklını ve bilgini katacağın güzel bir yapıt yapmanı diliyorum. Bu kitabın bir yüzü halkı yönetme ve eğitime yönelik olsun. Bir yüzü de yöneticilerin erdem ve siyasetlerini anlatmak olsun. Böylelikle benden sonra gelecek egemenler de gerekli dersleri çıkarsın. Öyle bir yapıt olsun ki, dünya var olduğu sürece bu yapıt da yaşasın. Tüm insanlar tarafından ilgiyle okunsun."