1984 - George Orwell

Uzun süredir okumayı istiyordum, nihayet amacıma ulaştım. Hakkında pek çok şey duyduğum kitabı özellikle Türkiye'de son yaşananların da etkisiyle okudum. Bilindiği üzere, 1984 George Orwell'in distopik bir dünyada geçen politik bir romanı. Kitaba ilk başladığımda sayfalarca baş kahraman Sir Winston'un gözlem/duygularıyla başbaşa bırakılıyoruz ancak kitap hep böyle sıkıcı ilerlemiyor. Hatta bazı bölümleri oldukça düşündürücü ve heyecanlı. Okyanusya adı verilen ülke tek bir parti tarafından yönetiliyor ve partinin başında "Büyük Birader" (Big Brother) var. Tele-ekranlar (bu ekranlar hem görüntü verici hem de alıcı - yani izlenebiliyorsunuz da aynı zamanda) mütemadiyen parti propagandası yaparak, yalan haberlerle dış parti üyelerini etkisi altında tutmaya çalışıyor. Her mekanda bu Büyük Birader'in (gerçekten yaşayıp yaşamadığı belli değil) resimleri var ve her posterin altında aynı uyarıcı yazı: Big Brother is watching you!. Kitapta insanlar daha az düşünsün diye kısaltılmış kelimelerden oluşturulan ve yeni söylem adı verilen henüz gelişme çağında yapay bir dil var. Mesela Gerçek Bakanlığı Gerbak, düşünce suçu, suçdüşün ve düşünce polisi, düşpol olarak biliniyor ve bu şekilde kelimeler her geçen sene arttırılmaya devam ediliyor. Kahramanımız Winston Gerbakta çalışan bir dış parti üyesi ve görevi iç parti üyelerinin emriyle gazetelerin arşivlerini geriye doğru tarayarak geçmişte kalan haberleri manipule edip değiştirmek. Böylece geçmiş arşivler değiştiriliyor ve kimse bir daha olayları olduğu gibi anımsayamıyor. Bu durum ger geçen gün Winston'u daha fazla düşünmeye sevk ediyor ve zamanla kendisini partinin isteklerinin tam tersini yaparken buluyor. Ancak hiç kimse yıllardır despot rejim altında içlerine işlemiş korkudan tam olarak sıyrılamıyor. Hikayenin çok iyi kurgulanmış olduğunu düşünüyorum ve okumayı seven ve henüz okumamış herkese tavsiye ediyorum. İşte bu söz de hikayenin ana fikrini oluşturuyor:

 

"Geçmişi denetim altında tutan, geleceği de denetim altında tutar; şimdiyi denetim altında tutan, geçmişi de denetim altında tutar." (He who controls the past controls the future. He who controls the present controls the past."